İSTİBDAT DÖNEMİ (1878-1908) II. Abdülhamit’in meşruti yönetimi kaldırmasından sonraki 30 yıllık döneme İstibdat Dönemi denir.
İSTİBDAT DÖNEMİNİN GENEL ÖZELLİKLERİ
-Bu dönemde cemiyet kurulması, gazete basılması ve yönetim aleyhine yazılan kitapların okunması yasaklanmıştır.
-II. Abdülhamit bu dönemde devleti Yıldız Sarayından yönetmiştir.
-Hafiyelik teşkilatı (İstitbarat-Jurnal) kurulmuş ve bu amaçla Jurnalcılar yetiştirilmiştir.
-Osmanlı Devleti bu dönemde borçlarını ödeyememiş, bunun üzerine 1881 yılında yayımlanan Muharrem Kararnamesiyle ile iflas ettiğini açıklamıştır. Bunun üzerine alacaklı olan Avrupalı devletler Düyun-u Umumiye İdaresi (Genel Borçlar İdaresini) kurarak Osmanlı Devletinin önemli gelir kaynaklarına el koymuştur.
-Düyun-u Umumiye İdaresi Osmanlı Devletinin;
Vergi (Doğu Rumeli)
Maden
Reji (içki, tütün)
Orman
Balık
Demiryolu
Tuzla
Kabotaj gelirlerine el koymuştur.
-Osmanlı Devleti Düyun-u Umumiye İdaresinin kurulmasıyla birlikte ekonomik bağımsızlığını kaybetmiştir.
-İç ve dış idarelerde İslamcılık (Panislamizm) siyaseti izlenmiştir.
-İlk kez özürlüler için çeşitli eğitim kurumları açmıştır.
-İlk defa Müze açıldı. Bu müzenin başına Osman Hamdi Bey atanmıştır.
-Askeri müze, Beyazid Kütüphanesi, Yıldız Arşivi, Müze-i Hümayun kurulmuştur.
-1877 yılında kapatılan Darülfunun 1900 yılında yeniden açılmış.
-1890 yılında Hamidiye Alayları kurulmuştur. İlk kez Ermeniler Erzurum’da isyan etmiş bunun üzerine isyanı bastırmak için Hamidiye Alayları kurulmuştur.
-Abdülaziz Döneminden itibaren yürürlüğe giren Mecellenin son dört kitabı bu dönemde yürürlüğe girmiştir.
-Çiftçiye kredi sağlamak için Abdülaziz döneminde kurulmuş olan Memleket Sandıkları 1888 yılında Ziraat Bankasına dönüştürülmüştür.
-1889 yılında Ertuğrul Fırkateyni Japonya’ya gönderilmiştir. Ertuğrul Fırkateyni Japonya dönüşü batmıştır.
-1895 yılında yardıma muhtaç olan insanlar için Darülaceze kurulmuştur.
-1899 yılında II. Abdülhamit’in emriyle Şişli Eftal Hastanesi kurulmuştur.
-ilk tramvay hatları kurulmuştur.
-1883 yılında Osman Hamdi Bey tarafından ilk resim okulu olan Sanayi Nefise Mektebi açılmıştır.
-Bu dönemde Ticaret Mektebi, Hukuk Mektebi, Mülkiye Mühendis Mektebi, Halkalı Ziraat Mektebi, Veteriner Okulu açılmıştır.
-1897 yılında ilk Deniz Müzesi açılmıştır.
-Berlin-Bağdat demir yolu bir Alman şirketine ihale edilmiştir.
-Bu dönemde büyük bir telgraf ağı kurulmuş bununla birlikte öğrenci yetiştirmek için de Telgraf Mektebi kurulmuştur.
-Haydarpaşa tren garı yapılmıştır.
İstibdat Dönemi Neden 30 Yıl Sürdü?
Tanzimat döneminin ilk ve ateşli aydın kitlesi üzerinden II. Abdülhamit gibi bir felaket geçti. Aydınlar işlerini kaybedip sürüldüler. Onları destekleyen siyasi otorite de tamamen pasif hale getirildi. Durum böyle olunca II. Abdülhamit’e karşı çıkacak bir aydın nesil ortadan kaldırılmış oldu. Yalnız bu neslin tohumları çoktan toprağa düşmüştü. Birinci nesil tamamen ortadan kalkınca ikinci bir nesil yetişene kadar bu devir devam etti. İkinci nesil arasında Ahmed Rıza, Mizancı Mehmet Murad, Abdullah Cevdet, Samipaşazade Sezai, Ali Kemal , İbrahim Temo, İshak Sükuti, Tunalı Hilmi isimleri vardı. Bu nesil 1889 yılında Yeni Osmanlıların Fransızca adı olan Jön Türkler adını alarak İttihat ve Terakki Cemiyetini kurdular.
Bu cemiyetin istediği 1878 yılında sona erdirilen meşrutiyet yönetimini geri getirmekti. Elbette ki bu dönemde insanlar yurtiçinde barınamadılar, çalışmalar yurtdışına taşındı. Paris , Cenevre ,Kahire gibi kültür merkezlerinde cemiyetlerinin şubelerini açtılar. Fikirlerini yaymak için bu şehirlerde şubeler açtılar. Bu gazetelerin en tanınmışları şunlardır : Meşveret, Şüra-yı Ümmet, İçtihad, Osmanlı , Türk.
ÖNEMLİ!!!
-Ünlü tarihçi İlber Ortaylı’ya göre “Dünyanın son hükümdarı, son evrensel İmparator II. Abdülhamit Handır.”
-Ünlü Alman devlet adamı Otto Von Bismarck ise “Dünyada yüz gram akıl varsa, bunun 90 gramı Abdülhamid Han’da, 5 gramı bende, kalan 5 gramı’da diğer dünya siyasilerindedir.” demiştir.
İttihat ve Terakki Fırkasının Kuruluşu ve Gelişimi