Loading...

Uşi Antlaşması



18 Ekim 1912 tarihinde İsviçre’nin Uşi kasabasında İtalyanlarla yapılan bir antlaşmadır. İtalyanlara karşı Trablusgarp Savaşı’nda başarılar kazanılmaya başlanmıştır. Bu savaşlar sonunda imzalanan bir antlaşmadır. Mustafa Kemal’in de yer aldığı genç subaylar yerli olan Arapları örgütleyerek savunma hattı kurmuştur. Balkan savaşları başlayınca subaylar İstanbul’a çağırılmıştır. Bu olaydan sonra direnme olarak kullanılan cepse çökmüştür. İtalyanlar bu sayede Trablusgarp ve çevresini ele geçirmişlerdir. Ege denizine de filo yollayan İtalya 12 adayı da işgal etmiştir. Bu olayların üzerine Uşi kentinde 15-18 Ekim 1912’de barış antlaşması imzalanmıştır. Antlaşmaya göre Libya, İtalya’nın oldu. 12 ada ise balkan savaşları sonucunda Osmanlı devletine iade etmesi kararı alındı. İtalyanlar sözünde durmadığı için Ege’de Türklerin egemenlikleri zarar görmeye başlamıştır.

İtalya’nın sözünü tutmayıp daha sonrasına da Yunanistan’a verdiği adalar şu şeklide sıralanmıştır. Sisam, Nikaria, Patmos, Leros, Kalimnos, İstanköy, Niseros, Astropalya, Tilos, Sömbeki, Harki ve son olarak Rodos adasıdır.


Uşi Antlaşmasının Maddeleri

Trablusgarp ve Bingazi boşaltılacaktır. Kentler yeni kanunlarla yönetilecek. Osmanlı, Libya’daki askeri gücünü çekecektir. Savaştaki düşmanca olan fiiller adına karşılıklı olarak af dilenmesi gerekmektedir. İtalya kapitülasyonların kaldırılması hususunda Osmanlı devletine yardım edecek. Trablusgarp’ta Naip adıyla bir temsilci, padişah adına orada bulunacaktır. Osmanlı Devleti 12 adayı geri alacak ancak balkan savaşları bitene kadar İtalya’nın elinde geçici olarak bulunacaktır. Uşi antlaşması ile Trablusgarp ve Bingazi Müslümanları dini yönler gereğince Osmanlı halifesine bağlı konumda olacaklardır. Bu antlaşma ile Tobruk ve Trablusgarp’a özerklik verilmiştir. Dış borçları ödemek konusunda Osmanlı’ya İtalya yardım edecektir.

Osmanlı devletinin haklarını Trablusgarp ve Bingazi’de padişahın adına “naibü’s-sultan“ adında bir görevli üstüne alacaktır. Dini ve adli işler padişahın emriyle seçilecektir. Son olarak ekonomik ve parasal konular konuşulmuş, hazinenin kullanımı ve buna benzer konularda karar alınmıştır.

Trablusgarp Savaşının ve Antlaşmanın Nedenleri İtalya’nın kendisi için hammadde ve pazar arayışı içinde olması. Trablusgarp’ın coğrafi konumu olarak İtalya topraklarına daha yakın konumda bulunması. Osmanlı devleti Trablusgarp’ı savunabilecek kadar güçlü durumda ve yeterlilikte değildir. Trablusgarp İtalya da olursa bu durum İngiltere, Fransa ve Rusya’nın işine gelmektedir. Bu sebeple de savaşa sessiz kalmışlardır. İtalyan yöneticileri Trablusgarp’ta yaşan İtalyan halka Osmanlı devletinin kötü davrandığını iddia etmeleri.

Uşi’nin Sonuçları Ve Önemi

Mecbur kalınmış antlaşmadır ve olumsuz sonuçlar doğurmuştur. Osmanlı, Kuzey Afrika’daki toprağını kaybetmiştir. Mustafa Kemal buradaki başarılarından dolayı binbaşı rütbesine terfi etmiştir. Osmanlı devletinin zayıflama dönemi hızlanmaya başlamış; bundan dolayı kötü durumunu gören Avrupa devletleri cesaretlenmişlerdir. İtalya Ege denizinde konumlanmış ve Doğu Akdeniz’de çok önemli bir güç elde etmiştir. Verdiğimiz 12 adayı alamadık ve İtalya alamadığımız bu adaları 2. Dünya Savaşında Yunanistan’a bırakmıştır.

NOT: Makalenin başındaki fotoğrafta yer alanlar Uşi Antlaşması’nı imzalayan kişilerdir. Antlaşmayı imzalayan Osmanlı ve İtalyan delegeler şunlar: (Soldan sağa) Pietro Bertolini, Mehmet Nabi Bey, Guido Fusinato, Rumbeyoğlu Fahreddin, Giuseppe Volpi.


SİİRT/MERKEZ
+90 5398612382