Loading...

Sultan Mehmed Reşad Devri İç Karışıklıklar


İç Durumun Karışıklığı

Parti mücadele ve rekabetleri, kanlı bir safhaya girmişti. İttihatçılar, muhalif gazetecileri sokak ortasında vurdurmak, 31 Mart ve Mahmut Şevket Paşa suikasti gibi vesilelerle muhaliflerini rastgele asmak gibi türlü kanunsuz yollara başvuruyorlardı. Başta İtilâf partisi olmak üzere, muhaliflerinin tepkisi de şiddetliydi.

Ordu tamamen siyasete karışmış, iki kampa ayrılmıştı. Balkan Savaşı da bu yüzden kaybedilmişti. İttihatçılar, sözde orduyu gençleştirmek için, en değerli Türk general ve kurmaylarını genç yaşlarında emekliye ayırdılar, orduyu ellerine geçirdiler. Sadrazam ve hariciye nazırı Prens Sait Halim Paşa, partinin kuklası idi; hiçbir nüfuzu yoktu. 33 yaşındaki Enver Bey, yarbaylıktan tümgeneralliğe atlamak suretiyle harbiye nazırı (savunma bakanı) oldu; V. Mehmet’in yeğeni Naciye Sultan’la evlenip «Damat» unvanını da kazandı. Sonra dahiliye nazırı Talat Bey’le, bahriye nazırı Cemal Paşa ile birlikte, bir «triomvira» kurup devlete kesin şekilde hâkim oldu.

Aralarında en akıllısı, liyakatlisi, yaşça da en büyükleri olan Cemal Paşa’nın en az nüfuzu vardı. Enver Paşa ile Talat Bey sinsi bir rekabet halindeydiler. Fakat askeri işlerde Enver Paşa, sivil işlerde Talat Bey hakim olmak suretiyle, devlet idaresini paylaşarak görünüşte anlaştılar. Türk ordusunu Balkan yenilgisinden sonra iyice hazırlamayı başaran Enver Paşa, Osmanlının, son birkaç yılda kaybettiği eyaletlerini geri alabilmek hülyasıyla, Birinci Dünya Savaşına soktu. Padişaha, sadrazama, meclise haber verilmeden 4 kişinin bir devleti büyük bir savaşa soktuğu, son yüzyıl tarihinde misli görülmemiş bir olaydır. Hükümetin birçok üyeleri bu olay üzerine istifa ettiler. V. Mehmet, savaşın sonlarına doğru, buhranlı bir devrede öldü; büyük felaketi görmedi.

V. Mehmet edebiyatla, güzel sanatlarla ilgilenirdi, şairdi. Çanakkale zaferi için yazdığı gazele birçok şairler, bu arada Yahya Kemal de, nazire yazmışlardır. V. Mehmet, sırasıyla 5 kere evlenmiş, yalnız 3 oğlu olmuştur. Bunlardan 2. veliahtken Türkiye’den çıkan Birinci-ferik (orgeneral) Dr. Mehmet Ziyaettin Efendi (1873-1938) değerli bestekârdı. Sultan Reşat’ın diğer iki oğlu Mahmut Necmettin Efendi (1878-1913) ile Miralay (albay) Ömer Hilmi Efendi (l886-1935)dir.

19 Ocak 1910 tarihinde, o zaman Meclis-i Mebusan binası olan Çırağan Sarayı, çatı katındaki kalorifer bacasından çıkan bir yangından sonra 5 saat içinde mahvoldu.

Aynı sene "1910 Arnavutluk İsyanı" çıktı ve bu ayaklanma 1 Ocak 1911'de üzerine gönderilen Harbiye Nazırı Memduh Şevket Paşa komutasındaki güçler tarafından bastırıldı.

1908 senesinde Girit Parlementosu üyelerinin başbakanın tatilde olmasını ve Osmanlı İkinci Meşruriyetinin kurulmasını fırsat bilerek Yunanistan'la birleşme oyu vermelerinden sonra, 1910 senesinde Yunan kralına bağlılık yemini vermeleri Osmanlı devletine ve Sultan Reşat’a bağlı olmaları gerekmesi konusunu yeniden gündeme getirdi.

Kozmopolit Efendi'nin sahibi ve Ahmed Samim Bey'in başyazar olduğu "Sada-yı Millet" gazetesinin Patrikhane lehine çalıştığı söylentileri yayıldıktan sonra 9 Haziran 1910 tarihinde Ahmed Samim Bey bir suikasta hedef olarak Bahçekapı'da vurulup öldürüldü.

6 Şubat 1911'de devlet idaresinin merkezi olan Bâb-ı Âli'de yangın çıktı. Sadrazamlık ve Hariciye Nezareti daireleri hariç, geri kalan her yer yandı.

V. Mehmed eski Fransız imparatoriçesi olan Eugenie'nin ve yazar Pierre Loti'nin ziyaretlerini kabul etti.

5 Haziran 1911 tarihinde denizden "Barbaros" zırhlısı ile Rumeli gezisine başlayan padişah Selanik, Üsküp ve Priştina'yı ziyaret etti. Kosova'da bulunan ceddi I. Murad'ın türbesi olan Meşhed-i Hüdevandigar'da 100.000 kişinin katıldığı bir cemaatle cuma namazı kıldı.

26 Haziran'da İstanbul'a geri döndü.


SİİRT/MERKEZ
+90 5398612382