Loading...

Tepedelendi Ali Paşa (Tepedelen 1774- Yanya 1822)


Ali Paşa Arnavut asıllı Müslüman bir aileye mensuptu. Tırhala ve Derbent mutasarrıfı (idarecisi) iken, 1787-1792 Osmanlı-Rus, 1789-1791 Osmanlı - Avusturya savaşlarında büyük yararlılıklar göstermiş, bölge eşkıyalarını sindirmiş, Pazvantoğlu İsyanı’nı bastırmış ünlü birisi idi. Fransızlar Preveze limanı civarına asker çıkardığında, onları da yenmişti. Bu başarılarından dolayı 1801 ‘de bölgeye Vali tayin olmuştu. Vali olunca ünvanı da Tepedelenli Ali Paşa oldu. Daha sonrada Rumeli Beylerbeyi oldu.

Merkezi otorite zayıflayınca bölge vali ve paşaları kendilerini daha kuvvetli ve bağımsız görmeye başladılar. Ali Paşa da bunlardan biri idi. Arnavutluk ve Yunanistan’ın bir kısmını kendine bağladı. Kendisini “Yanya Sultanı” ilan etti. Ordusunu kuvvetlendirdi. Kendi başına buyruk hareket etmeye başladı. Bağımsız hareket eden mağrur bir paşa idi. Arnavutları etrafında topladı. Osmanlıya isyan halindeki Rumlara da haklar vererek, onları da yanına çekti.

Politik olarak da Fransa ve İngiltere ile temasa geçti. Bu hareket Osmanlının Balkan politikasına son derece büyük bir darbe idi. Osmanlı devleti kendisini sık sık uyardı. Buna rağmen söz dinlemedi. Sultan II. Mahmut kendisini görüşmek üzere İstanbul’a davet ettiği halde davetleri de reddetti, İstanbul’a gelmedi.

Kendi düşüncesine göre, Osmanlılarla savaşa girerse kendisini Rusya desteklerdi. Tepedelenli Ali Paşa’nın davranış ve tutumu Sultan II. Mahmud’u son derece üzmüştü. Kendinden önceki padişahları da çok üzmüştü. Sultan karar verdi bu meseleyi de kökünden halledecekti.

İstanbul’dan Hurşit Paşa ve Yusuf Paşa’yı yeterli birliklerle Tepedelenli’nin üzerine sevk etti. Savaş başladı. Tepedelenli Ali Paşa direniyordu. İlk muharebede oğulları Veli ve Muhtar esir alındılar. Onlar Anadolu’ya (Kütahya’ya) sürgün edildi daha sonra da idam edildiler.

Tepedelenli Ali Paşa bir müddet daha direndi,yardım da alamayınca Yanya gölü içindeki sarayına sığındı. Baskı devam edince teslim oldu. Mora bölge komutanı Mehmet Paşa konuşma sırasında hançerle onu öldürdü. Kafası kesilerek İstanbul’a gönderildi. Diğer bey ve paşalara ibret (örnek) olsun diye Topkapı Sarayı avlusunda teşhir edildi. Böylece 30 sene Osmanlıya kafa tutan asiden kurtulmuş olundu. Bu başarısı nedeniyle Sultan II. Mahmut kutlandı. Bir tarihçinin dediği gibi, mağrur olup kendinden başka kimseyi tanımayan, gurur uğruna hem kendi, hem de iki oğlu başlarını verdiler. Her halde mezar taşına “Hüvelbaki (yalnız Tanrı daimidir). Gurur insanın başına bunu getirir” yazmışlardır.


SİİRT/MERKEZ
+90 5398612382